Spiegelweken: familie en terugkijken

Spiegelweken: familie en terugkijken, afscheid nemen en opnieuw beginnen

Wazima? (How are you health wise?) ;-)

FAMILIE: SPIEGEL VOOR MIJN LEVEN HIER!
Het voelt eeuwen geleden dat ik het vorige verhaal op mijn blog heb gezet en ik wist niet goed meer wat ik in mijn laatste verhaal heb gezet. Ik heb het net even overgelezen en alles wat toen is gebeurd, lijkt alweer zo lang geleden. Afgelopen week hebben mijn moeder en Laura me hier bezocht en dat heeft veel indruk gemaakt. Wat heerlijk om ze hier bij me te hebben en ze deelgenoot te maken van mijn leven hier. Het heeft me heel erg goed gedaan! Afgelopen zondag heb ik ze zelf met de auto naar het vliegveld gebracht. Natuurlijk was ik weer verdrietig om afscheid van ze te nemen, maar gister voelde ik me vooral erg blij dat ze hier zijn geweest, dat ik veel met ze kon delen en dat ik weet dat er mensen zijn waar ik van houd en die van mij houden.

Mijn tijd met Lau en mijn moeder deed me vooral beseffen dat ik hier toch meer mijn leven heb dan ik gedacht had. Ik weet mijn weg in Stone Town (hoewel het erg lang duurde voordat ik een bepaalde shop had gevonden, ik heb Lau en mum overal heengesleept ;-)), heb veel van het eiland gezien, weet hoe ik kan communiceren met de mensen en kan mezelf helemaal onderhouden hier. Leuk hoe mensen van thuis dan een spiegel kunnen zijn in hoe mijn leven hier is. Hieronder zal ik proberen een verslag te doen van wat we samen beleefd hebben.

Op zondag, de dag voordat ze aan zouden komen, begon het ineens te regenen. Ik dacht nog: zul je zien dat de regentijd begint wanneer Lau en mum komen. En ja hoor, tijdens de rest van de week bleek dit inderdaad het geval te zijn. Na heel wat voorbereidingen en voor hun een lange reis, kwamen ze op maandagochtend eindelijk aan op Zanzibar. Wat een bleekscheten waren het ;-), maar wat heerlijk om ze na al die tijd weer te kunnen omhelzen. Van tevoren probeerde ik te bedenken hoe het zou zijn, maar pas op het moment zelf weet ik hoe het is. Ik ging door een rollercoaster van emoties, maar dat bleef de rest van de dag en week ook. Alles wat voor mij hier zo bekend is, zien zij nu ook. En ik besefte me dat het voor mij niet eens zo belangrijk is dat ik hun alles precies vertel, maar meer dat ik de dingen hier met hun beleef en kan laten zien.

We zijn gelijk met de taxi naar mijn huis gegaan om de tassen te dumpen en ze even wat rusttijd te gunnen. Zo leuk om te laten zien dat ik in het Swahili kan onderhandelen over de prijs van de taxi en om ze bij aankomst het heerlijke fruit van hier te laten proeven. Sowieso genoot ik erg van ze op sleeptouw nemen en ze te laten zien wat mij zo bekend is. Na even gerust te hebben, zijn we in de middag naar Stone Town gegaan. Ik heb ze de Darajani-markt laten zien met al zijn fruit, vis en vlees (zeker het aanschouwen en ruiken waard ;-)), de verschillende plekken waar ik heb gegeten, waar ik vaak met thuis skypte, de Music Academy waar ik koor en yoga had etc. Het leuke is dat Lau en mum Darajani en Forodhani (de plek waar je ’s avonds op de markt kan eten) herkenden van 11 jaar geleden. ’s Avonds hebben we gelijk maar op Forodhani Zanzibar pizza gegeten en suikerrietsap gedronken, terwijl we naar de Tanzanianen keken die hun duikkunsten lieten zien. Lekker tussen de mensen. Iedereen noemde mum al snel mama en Lau werd ook meerdere malen aangesproken.

Op dinsdag heeft Laura gedoken en hebben mijn moeder en ik gesnorkeld. Onderweg naar Stone Town keken ze hun ogen uit naar ossenkarren en ezelkarren. Toen we uit de daladala stapten, begon het te plenzen. Wij schuilen onder een afdak, maar het bleef maar doorgaan. In tegenstelling tot andere plekken in Afrika kan de regen in Zanzibar tijdenlang doorgaan, zowel plenzend als miezerend. Na een tijdje hebben we ons er maar doorheen gewaagd. We hebben letterlijk door de steegjes van Stone Town gewaad, soms stond het water tot onze enkels. Doornat kwamen we aan bij het duikcentrum. Op die dag hebben we dichtbij een eiland voor de kust van Stone Town gesnorkeld en gedoken. Mama schrok nog even erg toen een duiker zich ’zomaar’ achterover liet vallen, maar daarna deed ze het zelf ook even zonder op- of omkijken. Tijdens de tweede duik en voor mij het tweede snorkelmoment hebben we bij een oud scheepswrak gezwommen. Ook interessant om dat te zien liggen en alle planten erop te zien groeien. Het koraal en de vissen vond ik weer erg mooi om te zien! Zo leuk om je in die onderwaterwereld te begeven en af en toe naar vissen toe te duiken. Die middag hebben we nog even in Stone Town rondgelopen, maar het is toch enorm vermoeiend om in die hitte rond te lopen in een chaotische stad waar je veel aangesproken wordt.

Op woensdag hebben we een auto gehuurd met het plan om de stranden te bezoeken. Ik wilde graag het sober house aan hun laten zien, omdat het toch veel indruk op me heeft gemaakt, het me veel heeft bezig gehouden en het veel voor me betekent. Ook een gevoel van vrijheid om naar je werkplek te kunnen rijden, waar je die afstand normaalgesproken in volgepropte daladala’s overbrugt. Toen ik mijn familie liet zien waar ik al die weken therapie heb proberen te geven aan de clienten, was het alsof ik ook even buiten mijn eigen referentiekader stapte en zag hoe anderen het kunnen zien. Ik vind het heerlijk verfrissend om door mijn familie die spiegel voorgehouden te krijgen. De eerste reactie van mijn moeder was: het sober house is wel erg sober. En dat is het ook. Het is schrijnend om te zien hoe ze met 6 of 7 man op een kamer slapen en geen ruimte dan de wc voor zichzelf hebben. En mijn familie maakte gelijk kennis met de ’bijzondere’ clienten. Het deed me beseffen dat het ook niet niets is wat ik hier gedaan heb. Het duurt bij altijd een tijdje voor ik begrip en waardering voor mezelf kan opbrengen.

En ja hoor, dan nog meer vrijheid ervaren op weg naar het oosten van Zanzibar. Ik heb mama en Lau verteld welke stranden ik mooi en leuk vind en daar zouden we dan wel kijken of we iets konden vinden. Het leuke is dat ik op die manier op twee stranden beland ben waar ik nog niet eerder was geweest. Na vrij veel zoeken, heel veel zweetdruppels verder, stijle en rotsige dirtroads (zo stoer om daarop rond te crossen :D), kwamen we bij een idyllisch plekje in Bwejuu: Robinson’s place. Palmbomen, rieten hutjes, schattig ingerichte toiletgebouwen, hangmatten, lokale Zanzibari die zeegras plukken en een ontbijtje onder de palmbomen op het strand. Kortom, prachtig en genieten! We zijn gelijk maar een dag gebleven om daar tot rust te komen en van al die schoonheid te genieten. Ondertussen hebben we ook nog leuke mensen ontmoet, zoals Zuid-Afrikanen die Afrikaans spraken, Duitsers, Britten en natuurlijk Zanzibari.

Op vrijdag hebben we via een ommezwaai naar Nungwi en Kendwa (in de eerste verbleven we 11 jaar geleden in hutjes op het strand, maar we herkenden er niets meer van), zijn we in Matemwe beland. Ook weer zo prachtig en een plek waar ik nog niet eerder was geweest. In de ochtend was het laagtij, wat daar betekent dat het water zich ver terugtrekt tot het rif. Wat achterblijft is een laag water waarin lokale mensen weer zeegras verbouwen en waar er stukken koraal met vissen te vinden zijn. Wij hadden het idee opgevat om door dit water naar het rif te waden. Tussen de zee-egels en de ‘tuintjes in het water’ door kwamen we langzaam vooruit en kwamen we onderweg koraal tegen. We hadden onze maskers en snorkels meegenomen en hebben daar goed gebruik van gemaakt. Al staand voorovergebogen staken we onze hoofden onder water en konden we genieten van het onderwaterleven. Als je je er een voorstelling bij probeert te maken, zou je inderdaad een drietal konten boven water uit zien steken, die je de neiging hebt een zetje te geven (ik in ieder geval wel ;-)).

Hier hebben we op zaterdag ook nog een stralende dag meegemaakt, waar we de rest van de week toch veel bewolking en in de ochtend regen hadden. Op zondag wilden we terugrijden naar Stone Town, maar bleek dat we een lekke band hadden. Oei, Lau en mum moesten die avond wel hun vlucht halen. Maar de wonderen zijn de wereld nog niet uit, vier Tanzanianen hebben razendsnel de band verwisseld en 20 minuten later zaten we alweer in de auto op weg naar Stone Town. Daar hebben we nog het een en ander aan souvernirs ingeslagen en toen kwam het afscheid nemen weer dichterbij. Wel even naar, maar zoals ik hierboven al zei, ik ben ook erg dankbaar. Ik heb een heerlijke tijd met ze gehad, vooral veel samen kunnen beleven en enorm genoten. Een tijd om niet te vergeten!

Oja, de grap van de week was de vraag die mensen hier aan je kunnen stellen, namelijk ‘Mzima?’ of ‘Wazima?’. Dit betekent ‘How are you health wise?’. Lau en mum waren erg verbaasd dat mensen hier geinteresseerd zijn in je gezondheid, wel heel lief natuurlijk. Deze vraag hebben we elkaar nog vaak gesteld deze week! :-)

AFSCHEID NEMEN VAN HET SOBER HOUSE
Na het vorige verhaal wat ik heb geschreven, heb ik nog 1,5 week in het sober house doorgebracht. Ik merk dat het nu al wat verder van me afstaat door de intensieve week met mijn familie, maar hieronder een kort verslag van een paar karakteristieke dingen.

- We hebben de laatste paar weken vooral activiteiten gegeven die de clienten ontspanning, plezier en afleiding geven. We hebben Veronika een keer meegenomen naar het sober house en muziek gemaakt met de clienten. Met de gitaar hebben wij het voortouw genomen, maar het was zo mooi om te zien hoe steeds meer clienten mee gingen zingen of trommelen. Het sober house vulde zich met muziek en bracht even een soort van verlichting. Nu snap ik wel meer waarom Said een muziektherapieproject wil opstarten.
- Judy en ik hadden een keer het idee opgevat om te gaan slagballen met de clienten. Maar wat kan nu als knuppel dienen, vroegen we ons af. Ineens bedacht ik me dat we wel met een grote roerspaan konden slagballen. ‘Did you bring a mwiko (roerspaan)? Are you going to cook?’ werd er gevraagd. Maar het bleek uiteindelijk erg goed te werken!
- We hebben nog veel ontspanningsoefeningen, ademhalingsoefeningen en zelfs yoga-oefeningen geintroduceerd. Viel allemaal in erg goede aarde!
- Tijdens de laatste weken heb ik nog veel individuele clienten gezien. Ik vind het zo interessant om te ontdekken wat voor problematiek er is en ze daarin ervaringsgerichte oefeningen aan te bieden. Met name bij een client die ik twee maaden elke week gezien heb, werd het steeds duidelijker waar het om ging en welke ervaringen hij op kon doen. Daar word ik erg enthousiast van.
- In de laatste week hebben we het therapieprogramma afgeschreven. In dit programma staat achtergrondinformatie over bepaalde thema’s van drugsverslaving en staan veel oefeningen die we hebben gedaan uitgewerkt. Dit zou een onderdeel kunnen zijn van de muziektherapie die ze op willen gaan zetten, maar het is vooral voor vrijwilligers die na ons komen om handvatten te hebben in wat ze kunnen doen. We hebben er best veel tijd ingestoken en het was leuk om dat af te kunnen schrijven en dan uit te kunnen printen.

Afgelopen woensdag hebben we de afscheidsdag van het sober house gehad. Dat heeft me geraakt. Er werd ons van tevoren verteld dat we om 9 uur ’s morgens zouden vertrekken met de bus vanaf het sober house. Wij waren met twee gasten die wij mee hadden genomen netjes op tijd. Er was nog veel chaos in het huis. Clienten liepen over en weer met wat ze mee wilden nemen. De tijd verstreek... Langzaamaan waren de clienten klaar voor vertrek, maar geen bus te bekennen. We waren een van de belangrijke principes van het sober house aan het oefenen: geduld. Er werd ons doodleuk verteld dat we eerst een toneelstukje op moesten voeren, omdat er bezoekers kwamen. Deze bleken gelukkig niet te komen en na drie uur wachten arriveerde de bus en konden we vertrekken op weg naar Jambiani. Een volgegropte bus met clienten die we bijna allemaal kennen, erg leuk! Toch weer een paar Afrika-momenten! :)

In Jambiani ontvouwde zich een prachtig plaatje met een strakblauwe lucht, een opkomende azuurblauwe zee, palmbomen, stranden en een huis waar we die dag met de clienten konden verblijven. De clienten vonden het erg fijn om even uit het sober house te zijn en te kunnen zwemmen. Van tevoren zag ik allerlei rampscenario’s dat als wij in onze bikini’s rond zouden lopen, zij ons aan zouden staren en allerlei fantasieen zouden hebben (dat hebben ze toch wel). Maar het was een hele leuke sfeer en ik merkte dat ik met veel clienten toch wel wat opgebouwd heb. Erg leuk gezwommen, handstanden gedaan, gedoken etc. Aan het einde van de dag werd er officieel afscheid genomen van ons. We werden bedankt met een certificaat door de leiding, maar het deed me eigenlijk meer dat we bedankt werden door de clienten. Wij hebben ze ook bedankt en we hebben ze de voetbal, frisbee, kleine bal en een koker (voor slagbal) en het therapieprogramma gegeven. Naderhand hebben we allerlei leuke foto’s met de clienten en de leiding gemaakt. Ik had moeite om afscheid te nemen van de clienten. We hebben daar nog een leuke Deense vrijwilliger leren kennen die zich in wil zetten voor het muziektherapieproject of voor een project gericht op vaardigheden leren om makkelijker een baan te vinden. Ik zit erover na te denken wat ik nog wil met het sober house. Ik zou graag betrokken blijven, omdat het me toch wel heeft geraakt en ik graag mee zou willen werken. Maar ik weet ook niet goed wat ik er dan mee wil. Deze week besef ik me wel weer dat het leven hier en projecten hier me uitermate boeien en dan vraag ik me toch weer af wat me zo boeit en wat ik daarmee zou willen. Genoeg stof tot nadenken!

LIFE AS I KNOW IT HERE
- Het weekend voordat mijn moeder en Laura kwamen zijn Judy en ik een weekend naar Kizimkazi geweest. We hebben de tijd daar met name met Lisa, een van de Duitse meiden die wij tijdens Kerst hadden ontmoet, doorgebracht. Deze plek staat bekend om zijn dolfijnentours. Van tevoren had ik gehoord dat ze tijdens deze trips de dolfijnen achterna zitten en ze opjagen. Terplekke werd ons verteld dat dat wel meeviel. We hebben het geprobeerd, maar halverwege hadden we onze mening gevormd. Na een dolfijn gezien te hebben, bleek dat ze wel degelijk achtervolgen. En wel met 20 boten tegelijk. Wij hebben toen gezegd dat we dat niet wilden, waarna onze kapitein onze boot distantieerde van de rest. En ja hoor, toen zagen we nog een keer onze prive-dolfijn :-).
Vanaf de boot hadden we een mooi strand gezien waarvan we dachten dat we daar wel konden komen vanaf Lisa’s huis. Wij op weg richting de bushbush. We dachten ongeveer te weten in welke richting we moesten lopen. Na toch wel 20 minuten gelopen te hebben, kwamen we bij een onafgemaakt huis in de middle of nowhere. Ook zo bijzonder dat mensen daar een huis bouwen zonder er te kunnen komen. Misschien dat klimmen op een muur meer uitzicht biedt dan bladeren om je heen, dachten we. Bleek dat we zowat parallel aan de zee aan het lopen waren. De andere kant op dus. Welke gek gaat nou op het heetst van de dag op zoek naar een strand? Maar goed, de andere kant op gaf meer succes, want op een gegeven moment zagen we de eerste kleuren van wat later bleek het mooiste strand wat ik op Zanzibar gezien heb. Aangekomen bij het strand bleek alleen dat we op een rots twee meter boven het strand stonden. Wat geritsel in de bomen deed me opkijken, bleken er een aantal apen op ons neer te kijken. ‘Hallo vreemdeling!’ Al op ons hoofd krabbend, bedachten we ons wat we moesten doen. Op een gegeven moment dacht ik: ik spring gewoon! Wauw!! Een sprong in het diepe leverde een prachtig verlaten strand op. Het water zo enorm helder en schoon, prachtige rotspartijen, zacht en wit zand en misschien nog wel het mooiste: geen Zanzibari die je continu aanspreken. Ongegeneerd zwemmen en zonnebaden in bikini. Heerlijke momenten!
- Ik heb nog vaak genoten van het zingen in het koor. Wat kunnen die mannen prachtig zingen! En we hebben ook vaak tijdens een gezellig avondje de gitaar erbij gepakt en lekker gezongen.
- Terugkijkend besef ik me dat ik ook een hoop leuke mensen hier heb ontmoet. Van medevrijwilligers, zoals Veronika, Tanzaniaan Peter, Philip (momenteel in ons huis) tot Zuid-Afrikaan Adam, van de Tanzanianen in het koor tot de clienten in het sober house. Toch wel erg jammer om daar allemaal afscheid van te nemen.

ZANZIBAR
Afscheid nemen, verwerken, een plekje geven, loslaten, ruimte creeren voor nieuwe dingen; dit staat centraal deze weken. De tijd met mijn moeder en Laura luidde al het einde van mijn Zanzibar-tijd in, daarna zou het alleen nog maar het afsluiten zijn van alles. De week met mijn familie en ook deze week heeft mij doen beseffen dat ik erg positief terugkijk op mijn tijd in Zanzibar. In mijn vorige verhaal zei ik dat ik niet helemaal op mijn plek was. Ik weet niet goed in wat voor licht ik dat nu zie. In het begin is het allemaal zo erg wennen om hier te zijn dat het niet als thuis voelt. En nog vind ik die Islamitische cultuur wel moeilijk, maar er zijn ook erg veel mooie dingen aan Zanzibar en mijn tijd hier. Komende zaterdagochtend vliegen we naar Dar Es Salaam, kunnen we mooi van bovenaf Zanzibar nog een keer zien. Ik ga toch met pijn in mijn hart afscheid nemen van Zanzibar. Wie weet komt er een vervolg, danwel om verder te gaan met projecten in het sober house, danwel ooit een vakantie. Ik kan de toekomst niet zien, ook weet ik momenteel niet wat ik daarin zou willen. Wel weet ik dat ik blij ben met mijn tijd hier en dat ik dankbaar afscheid zal nemen.

Hoe ziet de komende tijd er dan uit? Na aankomst in Dar Es Salaam gaan we die dag gelijk door naar Morogoro. In Morogoro woont de broer van Peter die we gaan bezoeken. Begin volgende week gaan we met hem richting hun familie in Mwanza, gelegen aan Lake Victoria. Misschien gaan we met hen nog een safari in de Serengeti en de Ngorogoro-krater doen om dan te eindigen in Arusha. Vanuit Arusha hoop ik de bus te nemen naar Athi River in Kenia om de basis te bezoeken waar ik vijf jaar geleden ben geweest. Na twee weken in Kenia ga ik terug naar Tanzania voor een project aan de voet van de Kilimanjaro. Dit is ongeveer mijn planning, maar wie weet gebeurt er van alles waardoor het verandert. Ik heb hier in ieder geval al geleerd flexibel te zijn.

Ik hoorde van meerdere mensen dat maart nog maar eens met zijn staart roert. Het is hier zo moeilijk voor te stellen dat de gevoelstemperatuur -10 kan zijn. Hoe is het met jullie in Nederland? Ik ben benieuwd! Hoewel ik de kou niet mis ;-).

Kwaherini!