Toppunten!

Toppunten!

Eind april schreef ik mijn vorige reisverslag in Moshi. Sindsdien is er niet alleen een maand voorbij gegaan, maar heb ik veel indrukwekkende en mooie ervaringen opgedaan. Hieronder kunnen jullie in mijn laatste reisverslag lezen hoe het mij vergaan is. Drie toppunten zullen hierin centraal staan.

1. Toppunt van mezelf zijn
In mijn vorige reisverslag heb ik verteld dat ik betrokken was bij een project in een weeshuis in Sanya Juu. Ik heb in totaal drie weken meegewerkt in dit project en die drie weken bij het gastgezin in Sanya Juu verbleven. Als ik mijn dagboek teruglees van deze tijd, zie ik vooral staan dat ik weinig gedaan heb bij het project, dat ik veel heb gewacht bij het project en in het gastgezin en dat ik geprobeerd heb wat dingen met de kinderen te ondernemen. In die tijd was het op en top regenseizoen waardoor we overdag weinig naar buiten konden en er daardoor weinig bij het project buiten gedaan kon worden (zoals koken, terrein onderhouden etc.). Door de regen was er tevens een elektriciteitspaal omgevallen, waardoor we ruim een week weinig stroom hebben gehad. Eigenlijk kwam het hierop neer: bij het project deed ik in de ochtend weinig, maar heb ik mezelf vermaakt met nadenken, Kiswahili leren en soms zelfs lezen. ’s Middags heb ik activiteiten ondernomen met de kinderen. ’s Avonds zat ik met een campinglamp in mijn kamer te schrijven, te lezen of muziek te luisteren, terwijl ik wachtte op het eten wat we soms om 21.30 pas aten.

Saai, stil, weinig; dat soort woorden komen in me op als ik het bovenstaande teruglees. Deze tijd voelde af en toe heel vermoeiend, maar vooral was deze tijd een erg verrijkende ervaring voor mij. Ik was de enige mzungu (blanke) in heel Sanya Juu. Voor de mensen daar was mijn voorbij komen lopen de attractie van de dag. Er was niemand aan wie ik mij kon spiegelen in hoe ik me gedroeg of moest gedragen in Sanya Juu. Ik voelde me anders, maar ik was natuurlijk ook anders. Doordat er niemand was waarmee ik me kon vergelijken, heb ik ontdekt wat ik ervoer in de Tanzaniaanse cultuur. Ik heb in Afrika wel ontdekt dat ik me vrij makkelijk kan aanpassen aan de cultuur en nieuwe omstandigheden, maar dat ik daarbij uit het oog kan verliezen wat ik belangrijk of fijn vind. In Sanya Juu heb ik ervaren hoe het kan zijn om de cultuur wel te respecteren en er soms in mee te gaan en toch ruimte te nemen om anders te kunnen zijn. Ik heb weleens niet meegedaan met het volproppen van jezelf bij het avondeten of het niet meegroeten op straat of juist wel meehelpen met het koken bij het project of wel mijn eigen was doen in plaats van het laten doen. Ik kan me voorstellen dat mensen mij best wel eens onbeleefd of eigengereid hebben gevonden. Ik weet niet goed hoe ik het kan verwoorden, maar ik voelde me op en top mezelf en fijn daarin. Ik moest wel ruimte voor mezelf nemen en voor wat ik belangrijk vind, anders zou ik soort van ‘verdwijnen’ in die cultuur en gewoonten. Dat was een heerlijke ervaring die ik hier probeer vol te houden.

Tegelijkertijd is het me in Sanya Juu ook erg helder geworden dat ik niet in Afrika zou kunnen of willen wonen. In het dorp en later ook weer in de stad Moshi heb ik ervaren dat mensen je altijd anders zullen blijven zien, hoe goed je ook Kiswahili spreekt, hoe lang je ook al woont in Afrika (in mijn geval natuurlijk niet lang, maar gehoord in gesprekken met andere blanken) en hoe je je ook tussen de lokale mensen probeert te begeven. Waar ik op het einde erg veel moeite mee had, is dat ze altijd geld in mij bleven zien en dat het meer status dan vriendschap was om contact met een blanke te hebben. Ik heb tevens gezien en ervaren hoe Tanzanianen erg vriendelijk tegen je kunnen doen, maar tegen andere mensen over je kunnen mopperen. Daar wordt het juist als beleefd gezien om niets rechtstreeks te zeggen. Wat houd ik dan van de rechtdoorzee-cultuur in Nederland!

Bij het project heb ik nog erg leuke ervaringen met de kinderen opgedaan. We hebben veel samen gezongen, getekend en met ballonnen gespeeld. We hebben spelenderwijs Engelse kleuren, dieren en tuinartikelen geleerd. We hebben hoofd-schouders-knie-en-teen en Annemaria Koekoek gedaan. Vooral de laatste viel erg in de smaak! En de lach van de kinderen horen en zien, bleef een mooie ervaring voor me. In de laatste week was Judith er ook bij en heeft zij ook leuke dingen aangedragen om te doen en hebben we samen leuke dingen beleefd.

2. Kilimanjaro
De een-na-laatste week van mijn hele Tanzaniaanse ervaring heb ik nog een toppunt beleefd: onze poging om de top van de Kilimanjaro te bereiken. Zouden we het gaan halen, heb ik me vaak afgevraagd. Van tevoren hadden we geprobeerd een groep te regelen om de berg mee op te gaan, maar het kwam erop neer dat Judith en ik met negen Tanzanianen de berg op gingen: 1 gids, 1 assistent gids, 1 kok, 1 bediener (ook voor het regelen van een kom water ’s morgens en ’s avonds om je te wassen) en 5 dragers. Voelde voor ons erg overdreven, maar het bleek toch nodig te zijn. Bij de ingang van het park Mt. Kilimanjaro kwamen we een Amerikaan tegen die met zijn team dezelfde route zou lopen als wij. Daar zijn we soms mee opgetrokken. Voor de rest waren we alleen op de berg! Wat een gave ervaring is dat! Normaalgesproken lopen de mensen in het droge seizoen op sommige plekken op de berg in files. Geef mij dan maar deze tocht in het regenseizoen! Wij zagen tot en met het einde van de vierde dag niemand anders op de berg dan ons team en het team van de Amerikaan! Overweldigend gaaf en mooi is het om al dat natuurschoon met een handje vol mensen te beleven en verder geen beschaving en mensen te zien!

Mijn beschrijving van de natuur en mijn ervaringen zullen een slap aftreksel zijn van de intense belevingen die ik had, maar toch ga ik het proberen. De eerste dag zijn we het regenwoud op 1800m ingelopen en op 3000m weer uitgelopen; op deze hoogte hadden we ons eerste kamp. In het begin leek het nog wel op de dichte bossen die je in Nederland vooral in het prachtige oosten (;-)) aantreft, maar later werd de begroeiing een stuk dichter, veranderden de bomen en werd het behoorlijk nevelig. De nevel, de regen en de bomen waaraan zeewier en lianen lijken te hangen, waren indrukwekkend, mysterieus en mystiek. Door het kamelentempo dat we aan moesten nemen, voelde ik elke stap die ik zette, elke keer dat mijn voeten de grond raakten en voelde ik mijn benen bij elke stap. Soms voelde het meer als mindful omhoog wandelen dan het beklimmen van een berg. Maar het kamelentempo was heerlijk meditatief. En door de prachtige natuur, werkelijk prachtig, voelde het meer dan eens alsof ik in Lord of the Rings meeliep en deel was van een groter verhaal. Ook een geweldige ervaring.

Aan het einde van dag 1 en vooral op dag 2 veranderde het landschap van regenwoud in lagere begroeiing: met name struiken en kleine bomen kwamen nog voor. Het werd meer rotsachtig. Het geweldige van de route die wij hadden, is dat de natuur elke dag verandert. We hebben bomen en bloemen gezien die alleen op de Kilimanjaro groeien. Vooral ‘Everlasting’ was een erg mooie bloem die tot wel voorbij de 4000m kan blijven groeien. De ochtend hebben we in de prachtige zon gelopen met uitzicht op de top. Elke avond trok het open en kregen we weer een glimp van de top te zien. De tweede dag gingen we meer langs stroompjes, zagen we bomen met door nevel gevormd zeewier in de takken en zagen we die mooie bloemen. Later liepen we weer in de wolken en waande ik me weer in de Lord of the Rings. Ik denk dat het vooral komt door het mystieke van de nevel en door de prachtige groene en rotsachtige natuur. Aan het einde van dag 2 hadden we een mooie zonsondergang naast Mt. Meru en zagen we Mt. Meru al boven de wolken. En de sterrenhemel ’s nachts was hemels en leek in vuur en vlam te staan. Doordat er geen maan was, zagen we miljoenen sterren die samen de Melkweg, the Southern Cross en Orion vormden. Dag 1 en 2 gingen eigenlijk vrij makkelijk.

Op dag 3 klommen we naar 4600m en daalden we weer af naar 3950m om te acclimatiseren. Dat dalen vind ik vooral erg vermoeiend, maar ook dit hielden we allebei prima vol. We kregen een glimp te zien van het maanachtige landschap op hoogte: veel donkergrijs gesteente. De zon scheen hardnekkig en er waaide soms een gure wind om onze oren. De top kwam steeds dichterbij, maar leek toch ook nog steeds verder weg. Hij daagde ons uit en verdween dan soms weer even uit het zicht. Elke dag was ik weer onder de indruk van het andere landschap. Aan het einde van dag 3 was ik voor het eerst wel echt moe.

Dag 4 begon met een steile wand waar we echt op moesten klimmen: misschien wel een van de leukste momenten van de hele tocht. Heerlijk dat klauteren! En vol energie gingen we verder. We hadden besloten de tocht in 6 dagen te proberen te voltooien, in plaats van in 7 dagen. Dag 4 was 8 uur wandelen naar het basiskamp, vanwaar we in de nacht de toppoging zouden gaan doen. Voor de aankomst in het basiskamp hebben we een aantal uur in de regen gelopen. Door de nevel en de regen werd het geluid gedempt en hoorde ik alleen maar onze voetstappen. We liepen door een rotsachtig landschap met afwisselend platte, scherpe stenen en grote, ronde stenen. Het enige wat ik zag was bruingrijsachtig gesteente en een grijswitte lucht: de wereld bestond uit twee kleuren. De natuur was zo woest en ongerept en zo sober tegelijkertijd. Door deze ervaringen voelde ik een prachtige verstilling. Ik was een minuscuul klein stipje op een megagrote berg.

Aangekomen bij het basiskamp op 4600m mochten we even rusten om ’s nachts om 0.30 te vertrekken richting de top. Tot die tijd ging het eigenlijk goed met ons, we hadden wat hoofdpijn en waren natuurlijk wel wat vermoeid, maar het ging goed. Judith begon de toppoging gelijk met misselijkheid en heeft daar vooral in het begin veel last van gehad. De eerst drie uur ’s nachts gingen bij mij erg goed en ik heb genoten van de prachtige sterrenhemel en het kamelentempo in het donker. Vanaf 4.00 ’s nachts had ik geen energie meer in mijn benen, was ik continu buiten adem terwijl ik al hele kleine, rustige stapjes maakte en kon ik niets meer eten. Ik heb me wel meer dan 10x beseft: normaalgesproken zou ik nu opgeven, nu ga ik ontdekken wat ik nog kan voorbij dit punt? En mantra’s als: ‘ene been voor de ander, ene been voor de ander…’ kwamen voorbij in mijn hoofd. Soms kon ik me weer even focussen op het lopen en wat we hier aan het doen waren. Een jaar geleden had ik me voorgenomen een doel te willen bereiken wat me voorbij mijn grenzen zou brengen. Nou, ik ben wel tig grenzen overgegaan. Eén keer heb ik gedacht en uitgesproken: ‘Ik geloof dat ik de top niet ga halen’. Maar Judith zei: nee, je gaat het halen.

Doordat we allebei moeite hadden met de klim gingen we maar erg langzaam vooruit. Ergens op de helling zagen we de zon opkomen, terwijl we die eigenlijk vanaf de top op zouden moeten zien komen. Prachtige kleuren boven een witte sneeuw: voor het eerst liepen we heel dicht bij de sneeuw. Het daglicht gaf me een beetje nieuwe energie. En toch weer verder: ene been voor de andere. Na vier minuscuul kleine stapjes was ik zo buiten adem dat ik bijna niet meer kon staan. Elke keer pauze en toch verder, toch nog langzamer lopen. Soms voelde het als hoe je bergbeklimmers stap voor stap op een richel van bijvoorbeeld Mount Everest ziet lopen. Na heel veel moeizame stappen waren we daar: op Stella Point. Nog niet de top, maar het voelde voor mij als de top. Zo prachtig en ineens zo ver uitzicht. De schoonheid van de krater en het uitzicht was pijnlijk mooi. Weer een nieuwe ervaring: natuur dat zo mooi is dat het pijn doet. Wat een ontlading: de tranen, een lach en met open mond staren naar al het moois.

En toch nog verder gaan op weg naar Uhuru Peak: de ultieme top van Afrika. Langs gletsjers, over sneeuw, omhoog naar de top. En daar sta je dan: het voelt als het hoogste punt van de wereld! Overal om je heen kun je kijken: gletsjers, wolken, de krater, soms land onder de wolken. Overweldigend mooi en om stil van te worden! WE HEBBEN HET GEHAALD!

Nog nooit in mijn leven heb ik zo’n fysieke prestatie neergezet, nog nooit ben ik zo kapot geweest, nog nooit heb ik mezelf psychisch zo ver gekregen voor een doel. Het werkelijke besef dat we de top hadden gehaald, kwam pas dagen later. Met het beklimmen van de Kilimanjaro voelde het alsof ik een leven van emoties door was gegaan. Hierdoor kon het nog niet landen dat ik werkelijk de top had gehaald en heb ik amper iets van het dalen meegekregen. Judith en ik dachten het ook niet meer te redden. Op de top waren we zo kapot en hadden we zoveel hoofdpijn. En we hadden het vooruitzicht dat we die dag nog van 5895m naar 3100m moesten dalen. We hadden alleen een korte rustpauze op het basiskamp. Het stijgen vond ik geweldig, het dalen verschrikkelijk. Veel pijnlijker voor mijn knieën en benen en het ging erg snel. Wel hadden we al snel minder hoofdpijn, weer wat energie en wat eetlust. We beseften ons duidelijk wat hoogte dan voor effect op je heeft en dat het lage gehalte zuurstof in de lucht schadelijk kan zijn. Het regenwoud tijdens het dalen was wel weer prachtig: een van mijn favoriete landschappen!

Wat een machtig mooie ervaring en wat een geweldige hoeveelheid indrukken! We hebben het gewoon echt gehaald! Soms dringt dat nog niet door.

De rauwe cijfers:
- We zijn geklommen van 1800m naar 5895m.
- We hebben bijna 33 uur geklommen en bijna 10 uur gedaald.
- Gemiddeld hebben we ruim 7 uur per dag gelopen.
- Ik heb één kleine blaar gehad.
- Na dag 6 hadden we pijnlijke knieën, pijnlijke voeten en oververmoeide benen, maar we voelden het al niet eens meer.

3. Terugkeer naar Nederland
Na het beklimmen van de Kilimanjaro hebben we nog een aantal andere dingen gedaan die qua beleving wel een beetje in het niet vallen bij de Kilimanjaro, maar alsnog leuk waren! We hebben een wandelsafari in Arusha National Park gedaan, waarbij we erg dicht bij buffels en giraffen zijn gekomen. Met name de laatste zijn echt prachtige beesten! Arusha National Park is heuvelachtig en groen met veel verschillende soorten apen die bij ons bezoek een leuk schouwspel opvoerden. Prachtige natuur!

Na deze safari hebben we de Kilimanjaro-regio achter ons gelaten en zijn we richting de kust gegaan, met als einddoel Dar Es Salaam om terug te vliegen naar Nederland. Onderweg zijn we nog in de Usambara Mountains op een ecologische boerderij geweest, wederom prachtige natuur! De busritten waren weer memorabel met als hoogtepunt de bestuurdersdeur die telkens open zakte en weer dicht- en omhooggetrokken moest worden. Aan de kust zijn we nog twee nachten verbleven op een schattige camping en bungalowpark. We waren hier de enige gasten, maar we hebben heerlijk weer gehad en genoten van de zee. Op de allerlaatste dag hebben we in een stadje boven Dar Es Salaam nog genoten van dansoptredens van studenten op de Art School of Bagamoyo. Erg leuk om zo’n laatste dag met de neus in de boter te vallen en allebei ook nog een trommel te kopen!

Toen op weg naar Dar Es Salaam om daar een achttal uur te wachten op de vlucht naar Istanbul en daar weer drie uur te wachten op de vlucht naar Schiphol. Wonderbaarlijk genoeg ging het allemaal erg snel! In de vlucht op weg naar Schiphol werd ik zenuwachtig: hoe zou het weerzien zijn? Het was erg fijn om iedereen weer te zien! Heerlijk om familie en vriendinnen weer een knuffel te kunnen geven en in werkelijkheid aan te kunnen raken!

De autorit van Schiphol naar huis vond ik iets minder: veel te veel indrukken en alles weer zo anders. Ik kon het allemaal niet bevatten. De volgende ochtend wilde ik de gordijnen wel dichttrekken om de stroom aan indrukken te stoppen. Er zat geen filter op de indrukken die binnenkwamen; alles kwam binnen en dat was teveel. Ik proefde een aardbei en die was zo anders dan alles wat ik had gegeten in Tanzania en Kenia. Het voelde alsof ik opnieuw moest leren leven in Nederland. Tanzania was voor mij normaal geworden. Rare dingen met vervoer vielen me niet meer op, de ongestructureerde opzet van huizen en dorpen was niet meer raar. Huizen hadden maar één verdieping en hadden golfplaten daken of daken van palmboombladeren; dat hoorde zo. Sommige wegen waren goed, anderen niet. Maïs groeit daar met bonen en zonnebloemen door elkaar en plantages hebben geen afscheidingen. In Nederland zag ik perfect onderhouden huizen en tuinen, weilanden met hekjes eromheen, wegen die perfect uitgestippeld zijn en perfect ontworpen gebouwen van bedrijven. De eerste dag hier was qua indrukken verschrikkelijk.

Echt bizar om Nederland even met ‘nieuwe’ ogen te zien. Alles is zo gestructureerd, alles heeft een bedoeling, geen wonder dat we soms gestrest worden. In Tanzania maakte het niet uit wat je aan had, wat je deed, zelfs niet wat je zei. Die ongeorganiseerdheid heeft zo’n andere sfeer dan de structuur hier. En ik houd van beide, alleen beide met mate. Ik vind het wel leuk om te beseffen dat Tanzania voor mij normaal was en dat ik daar kon leven, net zoals Nederland weer normaal wordt en ik hier kan leven. Wat ik in het begin van dit verhaal zei over het niet kunnen leven in Afrika geldt nog steeds voor mij, maar ik heb mijn leven daar gehad, ik wist mijn weg, ik heb enorm mooie ervaringen opgedaan en vooral erg van de natuur genoten. De zee en hoe ik me daar voelde, mis ik. Tegelijkertijd voelt het goed om terug te zijn in Nederland.

Langzaamaan ben ik hier mijn was gaan doen en heb ik mijn kamer in het huis van mijn moeder ingericht. Ik voelde een bijna dierlijke neiging om mijn territorium af te bakenen, oftewel mijn kamer in te richten en alles een goed plekje te geven. Een half jaar lang heb ik geen plek met eigen spullen gehad. Een eigen plek was de eerste week extra belangrijk voor me. En nog steeds geniet ik van de douche en het eten hier. Andere nieuwe indrukken zijn alweer normaal geworden, hoewel ik ook nog steeds van de natuur hier geniet Vandaag besefte ik me weer dat ik me hier helemaal schoon voel, waar ik me op Zanzibar of op de Kilimanjaro bezweet of vies voelde.

Ik vond het erg leuk dat jullie mijn verhalen hebben gevolgd en dat ik zo met jullie kon delen wat ik daar heb meegemaakt. Ik heb genoten van jullie reacties! Dank je wel daarvoor! Weer in Nederland zijn, betekent ook dat mijn Afrika-avontuur voorbij is. Tegelijkertijd begint hier een nieuw avontuur dat ik helemaal zelf vorm mag geven. Ik ga in Afrikaans tempo ontdekken wat ik wil doen. Tegelijkertijd herinner ik me een regel die ik ooit ergens las: Vergeet dit nooit: je kunt altijd in gedachten terugkeren naar Tanzania, wanneer je maar wilt. Dat zal ik doen!