I don't need to know...

Al meer dan twee maanden in Afrika, hoe sta ik er nu in? Met gemengde gevoelens merk ik. Aan de ene kant geniet ik nog steeds van de natuur, de dingen die we ondernemen en het werk in het sober house. Aan de andere kant merk ik dat ik niet helemaal op mijn plek zit hier en het dringt soms nog steeds niet door dat ik hier werkelijk leef. In dit verhaal wordt ook wel duidelijk wat er soms speelt.

Ik heb mezelf de laatste tijd veel vragen gesteld. Waarom ben ik hier? Wat vind ik ervan om hier te zijn? Wat wil ik na deze tijd weer in Nederland? Eigenlijk weet ik het niet. Erkennen dat ik het niet weet en beseffen dat ik het niet hoef te weten, geeft me ruimte, vrijheid en een hoop helderheid. Ik blijf wel bezig met deze vragen, maar ik ervaar langzaamaan wat rust en ga hier wat meer leven in plaats van denken.

Soms vind ik het jammer dat ik niet volledig mijn eigen weg ga hier. Judy en ik lopen er allebei tegenaan dat we ons toch veel aanpassen aan elkaar. We kiezen er nu wat vaker voor om dingen apart te doen. We gaan na het Zanzibaravontuur waarschijnlijk nog een aantal weken samen reizen en dan ieder ons eigen weg. Ik merk dat ik dit wel een prettige constructie vind, omdat ik ook wel erg geniet van het samen delen en samen dingen beleven, maar ook benieuwd ben naar hoe het zal zijn om alleen op pad te zijn.

TUSSEN DE LOCALS IN JAMBIANI
Twee weken geleden zijn we op een zaterdag met Veronika, het leuke Duitse meisje, naar Jambiani beach geweest. We kwamen daar aan met laag tij, wat betekent dat het water ver van het strand teruggetrokken is. Het strand komt deels bloot te liggen, maar vervolgens worden de lokale vrouwen erg actief om het zeegras te oogsten. Ze hebben speciale gebieden daarvoor aangelegd. Het schijnt daar een van de grootste inkomstenbronnen te zijn. En erg leuk om Tanzaniaanse kinderen met zelfgemaakte boten een bootrace te zien houden. Het was heerlijk rustig op dit strand en naast ons bijna geen blanke gezien. Leuk om op te gaan in het rustige lokale leven. Lekker gezwommen, langs het strand gewandeld en gegeten. En doordat de elektriciteit was uitgevallen heeft iemand in plaats van een verse juice te maken, een kokosnoot uit de boom gehaald. We hebben heerlijk exotisch kokosmelk gedronken met een rietje en een bloem in onze kokosnoot: like paradise.

Op de terugweg stonden we bij een daladala-opstapplek met een achttal Tanzaniaanse vrouwen. Door een taxichauffeur werd ons een gratis lift aangeboden. Alle vrouwen stormden eropaf en zaten als eerste in de taxi. Voor Judy en mij bleef niets anders over dan de achterbak. Alleen was die achterbak niet comfortabel groot, maar ongeveer 30 cm diep. Er zat niet anders op dan voorovergebogen over de andere vrouwen heen met ons achterwerk naar achteren in die achterbak te staan. Hoe onze charmante achterwerken er door de achterruit uit gezien hebben, ben ik heel benieuwd. Het was een enorm gekakel en gelach in de auto over hoe we daar stonden en of we een foto van ons allen mochten maken, waar vervolgens een hele onderhandeling over geld ontstond. Erg genoten van het contact met die vrouwen. Vervolgens hebben we ons in een daladala gepropt. Ik zat achterin tussen letterlijk acht mannen die van alles aan me vroegen en grapjes met mij aan het maken waren. De hele bus keek af en toe achterom naar ons. Grappig hoe je altijd wel een gezamenlijk onderwerp kan vinden in de Nederlandse voetballers, ze weten er hier enorm veel. Ondertussen ontmoeten we allerlei Tanzaniaanse mannen, waaronder een Mr. Cool guy: hij deed zich erg cool voor met zijn vijf jaar studeren in Engeland. Aan het einde van ons gesprek gaf hij zijn kaartje waarop stond Ass director. Sindsdien gaat hij bij ons door het leven als Mr. Cool Ass.

ZIEKENHUISAVONTUREN
De volgende ochtend klopte Veronika aan onze deur: ze bleek flauwgevallen te zijn op de wc en had een behoorlijke snee boven baar wenkbrauw. Het volgende avontuur diende zich aan. Ik heb het zo goed mogelijk geprobeerd schoon te maken met mama en Laura's stem in mijn achterhoofd, maar constateerde al snel dat het gehecht moest worden. Na ons contactpersoon bij World Unite gebeld te hebben, bleek dat we naar de Zanzibar medical group, een private kliniek, moesten gaan. Hop met een taxi erheen en in alle vroegte, 9u 's morgens, arriveerden we eerder dan de dokter. Na een half uur wachten verscheen een oude, maar wijze man. Hij kwam met zijn vragen bekwaam over. Ik stond al paraat met mijn eigen naalden, maar ze bleken hier ook steriele naalden te hebben. De kliniek bestond uit een wachtruimte, kantoor, receptie en behandelkamer, waarvan de behandelkamer een van de kleinste kamers was. De behandeltafel, karretje met behandelmateriaal en doek voor over haar gezicht (er zaten naast het gat voor het oog nog meer gaten in) was in Nederlandse begrippen oud, maar wel schoon. Ik stond er met mijn neus op, want zulke dingen vind ik echt boeiend om mee te maken. Het grappige vond ik dat hij behoorlijk lukraak met de verdoving om ging, maar vooral dat hij alle bebloede gaasjes op de grond naast de prullenbak gooide. Bekwaam en toch van die typische grappige dingen. Een week later blijkt de snee wel goed te herstellen en er weinig zichtbaar te zijn van de hechtingen.

Afgelopen week kreeg dezelfde Veronika ineens koorts, buikkrampen en spierpijnen. We dachten dat het misschien malaria kon zijn. We hebben maar het zekere voor het onzekere genomen en zijn naar een andere kliniek geweest. Ook hier kwam het best bekwaam op me over. Eerst is haar bloed onderzocht, waar geen malaria uit naar voren kwam, maar wel een verhoogd gehalte leukocyten. Daarna is haar urine nog onderzocht en kwamen ze erop uit dat ze een urineweginfectie of blaasontsteking had. Leuk om klinieken hier van binnen te zien. Voor wat simpelere problemen best bekwaam!

LIFE AS I KNOW IT HERE
Naast ons huis staat een onafgemaakt huis. De vloer is aanwezig en de meeste muren ook. De rest ontbreekt. Volgens onze huisbewaker is dit al een tijd zo. De planten groeien ook alweer in het huis. Op een dag miste ik het sporten en dacht ik in dit huis wel even tegen de muur aan te kunnen slaan. Dit ging over in tegen de muur aan spelen en later bedacht ik ineens dat ik hier ook wel met Judy kon volleyballen. Wij allebei aan een kant van de muur en overspelen maar. We hebben de tijd van ons leven gehad. En het leuke is dat je er allert van wordt, omdat je de bal pas laat aan ziet komen. Je wordt hier creatief in jezelf vermaken met de spullen die er zijn. Zo hebben Judy en ik al eens een soort van flessengooien/bowlen gedaan in de hal. En in onze kamer hebben we al eens een soort van flipperkast met flessen en een bal gedaan. We waren de bal meer kwijt dan dat we aan het spelen waren. Grappige filmpjes aan het volleyballen overgehouden.

Sinds een paar weken hebben we nu een of twee keer in de week koor. Het leven begint hier ook met nevenactiviteiten steeds meer vorm te krijgen. Ik geniet enorm van het zingen met de locals. We zijn nu met meerdere stemmen bezig in het nummer 'Seasons of love'. En twee weken geleden heb ik mijn eerste pianoles gehad van Veronika. Daar is het tot nog toe ook bij gebleven, maar ik vond het heerlijk om muziek te creëren. En afgelopen dinsdag hebben we een drumles gehad. De Zanzibar-docent heeft ons het ritme van de traditionele dans Kyasu aangeleerd. We kregen allebei drie trommels voor ons. In het begin klonk het ritme erg moeilijk, maar aan het eind kreeg ik steeds meer gevoel ervoor en klonk het samen echt heel erg leuk! Ik geniet ervan om met muziek bezig te zijn. Ik hoop hier nog ergens een trommel op de kop te kunnen tikken.

Op een donderdagavond zijn we naar een lokale bar geweest. Die zijn er niet veel hier, omdat het door het Islamitische geloof niet gewaardeerd wordt dat er openlijk gedronken wordt. Maar als je goed zoekt, zijn ze wel te vinden. We hebben eerst de Taraab-muziek aan moeten horen. Dit is een mix tussen Arabische muziek en Tanzaniaanse muziek, waarbij het lijkt alsof er expres valsgezongen wordt. De traditionele Tanzaniaanse muziek die daarna ten gehore werd gebracht, vond ik wel mooi. Veel drumvormen en het grappige is dat ze in vroegere tijden hun eigen vorm van viool hebben gemaakt, omdat het te duur was deze te importeren. We kwamen eigenlijk voor een aantal mannen die bij ons in het koor zitten en aan de muziekacademie studeren. Wauw, wat een talentvolle pianisten, gitaristen en zangers allemaal. Mooi om te horen. En al die tijd was er een man voor het podium die een soort van dans opvoerde. Wat hij werkelijk deed was wijzen, tellen met zijn vingers en figuren maken, waardoor ik meer het idee kreeg dat hij in een boksring beland was. Het was zo afleidend en verbazingwekkend dat ik er de hele avond veel om heb gelachen.

Een aantal weken geleden kregen we twee katten in ons huis om de ratten weg te jagen. We hebben ze vernoemd naar twee vruchten die we lekker vinden: Stafeli en finesi. Mooi he? Deze leuke katten hebben ons een week vergezeld, waarin ze de ratten hebben weggejaagd. Een kreet van vreugde ontsnapte ons weleens! :-) Alleen vervolgens werden deze katten weggejaagd door de honden. Die honden zitten trouwens in een groot hok naast onze kamer, waardoor de stank soms niet heel plesant is. Een keer had ik een scheet gelaten, waarna Judy zei: gatsie, die eeuwige honden ook..Oeps!

Ha, we wisten al een tijdje dat er ook kakkerlakken in ons huis waren, maar ik had er nog geen gezien en wist ook niet hoe ze eruit zagen, tot Veronika er een zag tijdens het douchen. Judy en ik ook jacht. Eerst schrikken we ons een hoedje als we hem zien. Ondertussen vertel ik ze het verhaal dat mijn moeder me altijd vertelde, namelijk dat je kakkerlakken nooit moet doden, omdat ze dan ter plekke eitjes leggen. Je moet ze door de wc spoelen. Met glas en papier gingen we op pad. Judy had hem op een gegeven moment onder het glas, ik heb met papier de kakkerlak in het glas gevangen. Met een goede samenwerking hebben we de kakkerlak door de wc gespoeld en hem een fijne stroomversnelling gegeven. Het lied wat Judy daarna luisterde was 'We could be heroes'. For sure, we could be heroes. Zo voelden we ons.

In Stone Town kun je rond zonsondergang heerlijk op straat eten in de Forodhani gardens. Sowieso gaat het rond zonsondergang weer krioelen van de mensen, ineens wordt iedereen actief. En er wordt veel samen gegeten op straat. Stel je voor dat je elke avond een barbecue met je straat hebt. Het heeft iets gemoedelijks. Maar op Forodhani kun je heel leuk mensen kijken, van verschrikkelijk gekleede Amerikanen tot locale rasta's, van mzee's (oude mannen) tot jonge gasten die je veel aanspreken en je het eten willen verkopen. We hebben daar een heel lekkere Zanzibarpizza op, eentje met gehakt en groenten en een andere met ananas, banaan en nutella.

SOBER HOUSE
Afgelopen weken heb ik weer leuke dingen meegemaakt in sober house. Ik merk dat ik nu relaxter ben in wat we daar aanbieden en ook in hoe ze ons zien. De vorige keer dat ik mijn verhaal had geschreven, was ik wat boos over hoe ze ons zien, verdrietig over hun verhalen en ook gedemotiveerd. Nu merk ik dat ik minder verwacht. Ik heb nu weer een paar nieuwe individuele cliënten, waarvan er in ieder geval een meer perspectief heeft. En ik merk dat ik meer een band met ze krijg en ze ook ergens beter begrijp. De vorige keer dat ik individuele therapie had met de cliënt die zowat de leiding overnam in het sober house, heb ik zitten knutselen met een activiteit gericht op je eigen weg gaan. Op een gegeven moment ervoer hij echt hoe het is om zijn eigen weg te gaan in plaats van te voldoen aan de eisen van de omgeving. Zo zit ik met deze cliënt vaker te knutselen met PMT-activiteiten. Daar word ik erg enthousiast van. Het is verbazingwekkend hoe creatief ik word met stenen, flessen, een frisbee en een bal.

We hebben ons de laatste tijd vooral gericht op plezier hebben los van drugs, omgaan met stress en individuele cliënten. We hebben met de cliënten gehonkbald, natuurlijk op de Afrikaanse manier. Als knuppel hadden we een ugali-lepel, een grote roerspaan waar je mee door de ugali roert. De honken waren stenen en de uit-plaats was een cirkel in het zand. Eigenlijk lijkt het meer op slagbal. Wat hebben we een lol gehad met de cliënten. Ze kenden het spel niet, maar pakten het snel op. Ze waren erg fanatiek en presteerden het om met een roerspaan heel ver te kunnen slaan. Ze vergaten vaak de roerspaan terug te leggen, waardoor ze ermee naar het tweede honk renden. Er werd vaak genoeg mwiko geroepen en dan werd de ugali-lepel teruggegooid.

Ik hoor nog steeds vaak genoeg iets over ons uiterlijk. Zo hoorde ik op een dag de volgende dingen: 'wauw, you look like a model', 'I wish I could find a girl like you later' en 'when I smell you, something strange happens'. Ik had die dag mijn mannelijke driekwart broek aan en mijn shirt was vies. Het maakt ook niet uit wat ik aandoe. In ieder geval merk ik dat ik me er minder druk om maak.

Een tijdje geleden vroeg Said, de psychiatrisch verpleegkundige, aan ons of we een therapieprogramma wilden schrijven in de vorm van een project proposal over muziektherapie om geld te krijgen van een Deense organisatie. Deze is geïnteresseerd om te helpen, maar wil wel een goed voorstel zien. Eigenlijk is pas afgelopen week duidelijk geworden wat hij bedoelde, die miscommunicaties zijn wel typisch voor hier en frustrerend ook soms. Ik had mijn twijfels of het geld, zodra dat gegeven is, wel op de juiste plekken terechtkomt. Ik heb dat aangekaart bij Said, maar toen bleek dat hij al wel een uitgedacht idee had en dat hij zich er bewust van is dat er veel corruptie gepleegd wordt. Het is belangrijk dat hij betrouwbare mensen om zich heen verzamelt.

Nu is er het idee om een centrum voor muziektherapie te beginnen of een centrum waarin de cliënten nieuwe vaardigheden kunnen leren om daarna een baan te kunnen vinden. In mijn opinie is dat het belangrijkste gevaar waarom de cliënten terugvallen, ze weten geen baan te vinden na hun behandeling. Deels komt dit doordat ze er zich zelf niet veel voor in zetten, maar deels ook omdat er weinig mogelijkheden zijn en ze als voormalig drugsverslaafden niet vertrouwd worden. Een centrum waarin nieuwe vaardigheden geleerd worden en er baanmogelijkheden zijn, zou voor veel cliënten kunnen helpen. Een centrum voor muziektherapie kan helpen als onderdeel van de behandeling en ook voor de cliënten die geïnteresseerd zijn om na de behandeling iets met muziek te doen. Afgelopen week heb ik voor beide projecten een project outline geschreven. Ik ben benieuwd of dit een begin is van iets of dat het al snel strandt. Aan de ene kant ben ik erg enthousiast om zo'n soort project op te zetten en zou ik best kunnen overwegen om daarom langer te blijven. Aan de andere kant kom ik er steeds mee achter dat Zanzibar niet mijn plek is. Said vertelde dat muziek eigenlijk niet mag in de Islamitische religie. En ineens besefte ik me dat dat ook een reden zou kunnen zijn waarom mensen in Zanzibar niet verder lijken te komen. Cliënten zeggen dat soms ook tegen me, mensen om je heen willen niet dat het goed met je gaat, ze gunnen het elkaar niet. Ik vraag me af of het ook in de Islamitische cultuur zit om arm te blijven en niet vooruit te willen. In ieder geval komen de mensen op Zanzibar op mij onverschillig en gesloten over. Het voelt wel goed om hier over vier weken weg te gaan. We hebben nog maar twee weken in het sober house. Daarna komen Laura en mijn moeder op bezoek, heel veel zin in. Dan nog een week om alles hier af te sluiten. Dan gaan we naar het vasteland.

SPICE TOUR EN SLAVE COAST IN MANGAPWANI
Op een zondag hebben we een georganiseerd dagje gedaan waarin de Spice tour, de slave coast en een duik bij Mangapwani inbegrepen zaten. Het leukste aan de Spice tour vond ik het rondlopen in de wildernis en bij bijna elke boom te zien dat er vruchten groeien, de bast ergens voor gebruikt wordt of dat er specerijen groeien. Veel blijkt eigenlijk geïmporteerd te zijn uit Arabische landen of India. Ik vond het heerlijk om alleen maar groen te zien. En bijv. ook erg interessant om te horen dat van een kaneelboom drie verschillende dingen gebruikt worden, zoals de takken, de bladeren en de wortels. We hebben de lipsticktree ook weer gezien, die herinner ik me nog van 11 jaar geleden. Hij wordt eigenlijk gebruikt om de curry kleur te geven.

Na de Spice tour hebben we lekker lokaal in een huisje pilau, groenten in kokossaus en spinazie gegeten. We zijn naar een groter gegaan waar de slaven gehouden werden, nadat de slavenhandel in de stad al officieel afgeschaft was. De slavenhandel is toen nog ongeveer 2 jaar illegaal doorgegaan. We hebben gezien in welke grot de slaven een week gehouden werden voordat ze verscheept werden naar andere landen. Een vochtige, donkere grot waar je met honderden opeengepakt zit. Ik kreeg er een mistroostig gevoel bij. Naar om ook maar iets te ervaren van hoe het toen is gegaan.

Aan het eind zijn we naar een prachtig ongerept strand geweest. Hier lagen veel vissersboten en hier werd ons even extra uitgelegd hoe de vissersboten gemaakt worden van mangrovebomen. Deze Tbomen hebben al een natuurlijke gekromde vorm die handig is in vissersboten. En er werd ons uitgelegd hoe vissers vaak ' s nachts vissen en in de vroege ochtend terugkeren naar het land om de vis naar de markt te brengen. Uitermate boeiend en heerlijk om even een duik te nemen na zo'n dag.

ROADTRIP NAAR HET NOORDEN VAN ZANZIBAR
Op een zondag zijn Judy en ik met Adam (een Zuid-Afrikaanse piloot die op Zanzibar werkt en heel cool zijn eigen vliegtuig in elkaar zet) en Veronika met een gehuurde auto op weg gegaan naar het noorden. Het was mijn debuut in een automaat, een Suzuki Escudo om precies te zijn, en ik bracht het er niet slecht vanaf volgens onze huisbewaker. Ik heb weer rond Stone Town gereden, wat een gekkenhuis kan dat zijn. Voelt wel stoer en ik burger hier al goed in, want ik gebruik ook de toeter om te seinen dat iemand die midden op de weg rijdt aan de kant moet gaan, zodat ik erlangs kan, snelheidsduivel als ik ben (denk dat Mir nu hard in de lach schiet ;-)). De vrijheid voelt heerlijk, de natuur met zijn palmbomen en bananenbomen zijn prachtig, de dorpjes zijn het Afrika waar ik van houd en de ananassen langs de kant van de weg kopen maakt het plaatje compleet. 'This is life' dacht ik...

Totdat we even halt hielden bij een vissersplaatsje onderweg. We wilden even het strand en de omgeving bekijken, dit bleef alleen niet bij even. De auto startte gelijk nadat we aankwamen al niet meer, we wilden onze ramen nog omhoog doen. Daar sta je dan in een slaperig vissersdorpje waar wazungu (blanken) een absolute attractie zijn, laat staan vier blanken bij elkaar. Er stonden al snel 20-30 kinderen om ons heen. Gelukkig kwamen er ook een paar mannen aan die al snel constateerden dat het probleem in de accu zat, ze kwamen hierachter doordat ze in een accu van een andere auto in onze auto hadden gedaan. Ze hebben geprobeerd de accu's aan elkaar te koppelen met metalen stukken ertussen, maar daar kwam alleen kortsluiting van. Ondertussen hebben wij het dorpje verkend met een boeiende vismarkt. De mangroven en het strand waren erg mooi, we hebben zelfs nog prachtige schelpen gevonden. Ondanks dat het allemaal het bekijken waard was, kon het ons niet drie uur lang bekoren. Ja, zolang hebben we gewacht voordat er iemand van het verhuurbedrijf was. En ik kan je zeggen dat dat erg vermoeiend is op het heetst van de dag met continu 30 kinderen om je heen die heel vaak Maria zeggen. En als ik zeg continu dan is dat ook de hele tijd. Ik kon ter plekke wel een studie beginnen over hoogtij, want we hebben de mangroven en het strand bedekt zien worden met water. Je zou zeggen, de omgeving en het uitzicht kon slechter. Ja, dat klopt ook wel, maar ik kan wel zeggen dat ik zat was van verschillende huidskleuren.

Na drie uur werd dus het probleem verholpen en konden we verder. Na de straat opgedraaid te zijn, worden we aangehouden door de politie. Ondanks dat we een internationaal rijbewijs hebben en we daarmee legaal in de auto kunnen rijden, verwijt hij ons dat we geen driving permit van Zanzibar hebben. Normaal weet ik wel dat je eerst een leuk praatje moet houden om de politie te paaien, maar onze frustratietolerantie was niet groot meer. Hij gebood ons mee te komen naar zijn office, dit was een onafgebouwd huis. Daar liet hij ons zijn boek zien waar wij wel aan voldeden. Ik had hem zelfs nog even tuk daarin, ook irritant voor hem natuurlijk zo'n blanke die het beter weet, maar hij bleef volhouden ons telefoonnummer door te geven en ons de volgende dag voor de rechter te slepen. Hij had daar legaal geen recht toe. Op zo'n moment ontkom je er niet aan om corruptiegeld te betalen, wat wij dus ook hebben gedaan. Het maakte me wel boos dat de politie hier je vriend niet is, dat ze zelf de wet niet kennen, maar dat ze dus qua salaris ook slecht behandeld worden en daarom geld willen (of ze zijn erg geldbelust). Na dit akkefietje was het half 4 's middags terwijl het half 7 donker wordt. Toch zijn we doorgereden naar het noorden.

En wat een goede keuze was dat. Juist door al die frustraties en het wachten, voelde het alsof we in een paradijs beland waren. Prachtig wit strand en een prachtige blauwgroene zee, het perfecte plaatje. Al drijvend in het water kijk ik om me heen. Ik zie een prachtige stralend blauwe lucht, ik zie palmbomen, ik zie een klif, ik zie traditionele bootjes. Ik slaak een diepe zucht en ben alle tegenslagen van die dag alweer vergeten. We hebben onszelf voor het eerst gemengd met de rijke toeristen en onszelf getrakteerd op een voor Zanzibarbegrippen dure maaltijd met een overheerlijke pizza, sushi en een juice. Het was voor een keer ook wel heerlijk om je niet zorgen te maken of je in bikini niet te shockerend overkomt en het er ook qua eten van te nemen.

Een erg lang verhaal met hele dubbele gevoelens. Ik vind het niet erg om naar het einde van mijn tijd in Zanzibar toe te werken, het is niet mijn plek. Mensen blijven je hier als een toerist zien. Ik vind het heel leuk om mijn tijd hier met mijn moeder en Laura af te sluiten en ze wegwijs te maken in mijn leven van de afgelopen maanden. En ik ben erg benieuwd naar de avonturen die ik op het vasteland gaan beleven.

Wat brengt het leven in Nederland jullie? Zijn jullie de winter al zat en zijn de eerste sneeuwklokjes al gesignaleerd? Ik ben benieuwd!