Een koutje gevat in Afrika en vriend rat is terug

Ja, hoe is het mogelijk, kou vatten in Afrika? Met een hoest weggaan uit Nederland, bezweet in de open daladala zitten die met 70 km/u over de weg raast, vieze uitlaatgassen inademen, met een verkeerd snorkelmasker gaan snorkelen en enorm veel zeewater binnen krijgen, paar dagen veel doen in de hitte. Ja, ik denk dat dat wel het recept is voor een kou vatten in Afrika. Bij mij is het in ieder geval gelukt.

Zaterdag gingen we met boot Desire en captain Issa, hij is de oudste uit een gezin van 9, op weg naar Prison island met het groepje leuke Duitse meiden die we ontmoet hadden op Eerste kerstdag na de kerkdienst. Na een prachtige boottocht, dit keer niet met een traditionele dhow/vissersboot (bij dit verhaal kom ik straks), kwamen we met een hele groep Italianen aan op het eiland. Prison island is vernoemd naar de gevangenis die er ooit is gebouwd voor slaven die verscheept zouden worden naar andere delen van de wereld, deze functie heeft het nooit gehad. Het werd als ziekenhuis gebruikt waarin Afrikanen in quarantaine konden worden geplaatst. We bezochten dit gebouw tegelijk met de horde Italianen in soms beschamende outfits. Is dat nou dat modeland? En ook niet ingevoegd in de Afrikaanse cultuur. Haha, soms merk ik dat ik me irriteer aan dit soort toeristen en mezelf voorhoud dat ik niet zo'n toerist ben..houd ik mezelf dan voor de gek?

Op Prison island worden ook de enorme schildpadden gehouden, het schijnen de grootste van de wereld te zijn. Best indrukwekkend. De oudste was 189 jaar en had een aanval van een omvallende boom op zijn schild overleefd. Hij hield er wel een gebroken schild aan over. Ik heb er zelfs een geaaid, z'n huid voelde aan als leer en hij leek kopjes te willen geven als een kat. Nouja, hij stak zijn nek uit. Het snorkelen was erg mooi: erg gevarieerd onderwaterlandschap. Met name het landschap was erg mooi en ook wel wat mooie vissen gezien. Alleen jammer dat je dan liters zout water binnen krijgt.

De volgende dag ging het niet best. Ik dacht de dag nog goed te beginnen door te gaan hardlopen, maar daarna ben ik bijna niet meer van mijn bed afgekomen. De mensen die mij een beetje kennen, weten dat ik moeite heb om ook echt even niets te doen en mijn lichaam te laten opknappen. Toch was het ook wel lekker om afgeremd te worden en een paar dagen rustig aan te doen. Ik had me daarvoor wat dagen wel drukgemaakt, ja ook in Afrika kan ik dat. Toen maar twee dagen ziek geweest. Maar maandag was het natuurlijk oudjaarsdag en bij mij rust er absoluut geen zegen op oudjaarsavond. In de afgelopen vijf jaar heb ik alleen vorig jaar oud&nieuw meegemaakt zoals ik die gepland had, de andere vier jaren heb ik het om een of andere reden niet meegemaakt, dit jaar dus niet uitgezonderd. Plan je een oudjaarsavond met Marije, dan is het waarschijnlijk dat het anders loopt, dat is wat Judy aan den lijve ondervond. Zou het een self-fulfilling prophecy worden?

We hadden eerst het plan om naar Kendwa in het noorden van Zanzibar te gaan. Daar zou een groot feest zijn met een show, vuurwerk, feest op het strand en nog veel meer. Dat idee ging dus in rook op zonder vuurpijlen gezien te hebben. In plaats daarvan zaten wij thuis op een stenen bank Mr. en Mrs. Smith te kijken met naast ons rare, harde chips gemaakt van cassave bleek later, chocola en overheerlijke watermeloen (tja, dat dan weer wel). Na ruim een uur kijken, valt de stroom uit, dan maar naar de sterren en de mooie maan buiten kijken, terwijl we lekgeprikt worden door de muggen. Ineens horen we een vreemd geluidje en ja hoor: vriend rat is terug! Later staan we binnen, vliegt die rat om onze voeten, ik spring op de stoel, Judy ziet niets en kijkt verdwaasd om zich heen. Iets na elven besluiten we naar bed te gaan, horen we ineens iemand op de poortdeur kloppen. We kijken elkaar in het donker aan en beseffen dat we de voordeur en onze kamerdeur niet op slot hebben gedaan. Als helden op blote voeten gaan we op pad en hebben we het erover dat een inbreker best eerst zou kunnen kloppen voor hij inbreekt om te kijken of er iemand thuis is. En welke avond is nou beter dan oudjaarsavond? Als we de voordeur op slot doen, horen we iemand praten. Nani? (who is it?) vragen we. Dan antwoordt onze huisgenoot dat hij het is en zijn sleutel vergeten is. Pff..dat loopt met een sisser af, maar we kunnen inmiddels zo goed als in een detective meedoen. Kwart voor 12 sliepen we allebei, geen idee of ze hier vuurwerk afsteken, wij zijn er in ieder geval niet wakker van geworden. Judy dacht nog wel dat ze de rat aan ons raam hoorde knagen 's nachts, zij schijnen met haar zaklamp. De volgende dag bleken het de bladeren van de bananenboom te zijn die langs het schuurtje schuurden. Goed, memorabel was de avond wel.

Momenteel regent het dat het giet hier, terwijl het regenseizoen voorbij zou moeten zijn. Het regent nu al wel meer dan een uur en de onweer is erbij gekomen. Nu denk ik dat Zanzibar zo vochtig is dat het zich niet aan die regels houdt. En met die vochtigheid koelt het ook niet af. We zitten nog met de zweetdruppels op onze armen en elk kledingstuk doe je eigenlijk nat uit. Na de eerste week had ik zelfs de zoutranden in mijn pyjama staan.

Het eerste deel van dit verhaal schrijf ik op de woensdag na oud&nieuw. Vandaag een erg leuke dag meegemaakt na die paar ziektedagen, waaronder dus dat ijsje (zie vorige verhaal) aan de zee gegeten, als een paradijs voelt dat. Genieten, genieten en nog eens genieten. Vanochtend bezig geweest met informatie verzamelen voor het project: op internet gezocht, maar ook aan oud-docenten en collega's gevraagd of die tips en ideeën hebben. Ik blijf het erg boeiend en interessant vinden om met het project bezig te zijn. We hebben inmiddels een wandelprogramma geïntroduceerd om ze in beweging te krijgen en te laten ervaren dat in beweging komen lichamelijk en psychisch hele mooie effecten heeft. Dit doen we twee ochtenden in de week en het lijkt wel aan te slaan. Deze week beginnen we ook met de individuele cliënten.

Vandaag ook erg genoten van het contact met de Afrikanen hier. Boodschappen doen kost hier erg veel tijd, omdat je elk product bijna bij een andere winkel of kraam koopt. Volgens mij straalden Judy en ik vandaag iets uit, want het afdingen ging op een erg leuke manier (leuke pofbroek gekocht) en ze gaven ons allemaal extra's mee, zoals een geurzakje gemaakt van kruidnagels (dat schijnen ze hier als goede geur te zien), verse vanille en knoflook. Op een gegeven moment komt een t-shirtverkoper naar me toe en zegt dat hij mooie t-shirts heeft, ook in de maten L en Xl. Ik sta perplex. Deze mensen zouden me hier nog een minderwaardigheidscomplex aan kunnen praten. Na in tranen uitgebarsten te zijn, nuanceerde Judy de opmerking door te zeggen dat ze waarschijnlijk vinden dat ik lang ben.

Na een bewogen weekend schrijf ik het tweede deel van het verhaal. Er is weer zoveel gebeurd dat ik niet weet waar ik moet beginnen. De soap van het sober house blijft doorgaan, we bevinden ons momenteel in een vrij chaotische situatie. Halverwege vorige week werd ons ineens verteld dat de groepsleider van het sober house opgestapt is of niet meer terug hoeft te komen. We voelden al zoiets aankomen. We kregen het verhaal van de manager te horen dat de groepsleider geld van de cliënten gestolen zou hebben en misschien een nieuwe verslaving zou hebben, namelijk een seksverslaving. Vandaag hebben we de groepsleider in eigen persoon gesproken en hij zegt dat hij veel eigen geld in het sober house heeft gestoken, maar dat dat nu op is en hij geld van de manager vroeg, wat hij niet kreeg. Hij zei even vakantie nodig te hebben, maar zodra hij dat op zou nemen, zou hij niet meer terug hoeven te komen. Hij zegt dat hij toen maar opgestapt is. Geen idee wat de waarheid is, volgens mij zullen we die nooit weten. Zo vragen we ons telkens af: wat is er werkelijk gebeurd? Er zijn nog een paar aanhangers van de oude groepsleider, maar inmiddels is er ook een nieuwe groepsleider opgestaan die zegt het hele programma doorlopen te hebben en zijn verslaving overwonnen te hebben. Andere cliënten geven weer aan dat hij geen goede groepsleider is, omdat hij zich nu al niet meer laat corrigeren en andere cliënten veroordeelt. Zo komen ze de laatste paar dagen allemaal apart naar ons toe om hun verhaal te doen. Ik vraag me telkens af wat ik kan geloven en wat er gebeurd zou zijn. Het enige wat ik kan doen, is aanvoelen bij een cliënt of hij de waarheid spreekt en me bewust zijn van hoe hij op mij overkomt. Ik vraag me af of de cliënten werkelijk hun verhaal willen doen bij iemand die ze vertrouwen of dat er een soort competitie gaande is om de aandacht van de blanke vrouwen. In ieder geval is het duidelijk dat er kampen ontstaan en we horen veel geluiden dat de cliënten niemand vertrouwen, omdat het gelijk doorverteld wordt. Dat vind ik wel erg triest en het is tevens geen vruchtbare bodem voor therapie.

Aan het einde van vorige week zijn we begonnen met individuele therapie. Ik ben onder meer begonnen met de nieuw opgestane leider, maar dat was me een bizar gesprek. Hij weet alles al, ik geloof niet dat ik hem iets te leren heb. Vandaag wel een bijzonder gesprek met een andere cliënt gehad. Hij wordt naar behandeld door andere cliënten binnen het sober house, ligt erg overhoop met zijn gedachten en emoties. Hij heeft beide ouders verloren toen hij 14 was en staat er sindsdien zo goed als alleen voor. Dat is ook het moment geweest dat hij begon met drugs. Volgens mij heeft hij veel veerkracht in zich, maar dan heeft hij wel een vangnet nodig. Soms vraag ik me af waarom we bezig zijn met afkicken als de cliënten weer terugkeren naar uitzichtloze situaties, zoals weinig uitzicht op werk, families die hun niet vertrouwen (ook weer logisch, omdat ze veel gelogen hebben) of met de nek aankijken, als ze al een familie hebben en een omgeving die gebruikt. Zo vertelde een andere cliënt me dat hij een tijd drugsdealer is geweest. Hij werkte op een schip en kreeg in Turkije het aanbod voor werk waarin hij meer zou verdienen. Dit pakte hij aan, maar daarvoor moest hij wel naar landen als Afghanistan, Pakistan, India en andere landen om drugs te verschepen. Volgens mij heeft hij genoeg situaties meegemaakt die ik niets eens zou kunnen bedenken en waar ik niet aan zou willen denken. Dit raakt me wel.

Op andere momenten zijn we vooral bezig met hoe we PMT kunnen geven en kunnen aansluiten bij wat de cliënten nodig hebben. Zo hebben we afgelopen week besproken wat ze weten over de werking van drugs en wat de symptomen van drugsverslaving zijn. We willen nu verder gaan in wat hun ertoe bewogen heeft om drugs te gebruiken en daarmee door te gaan. Vaak is het zo dat ze begonnen zijn door vrienden. Maar vaak ermee doorgaan om gedachten of emoties weg te stoppen of te ontsnappen aan deze wereld. Ondertussen zit het wandelprogramma dat we geïntroduceerd hebben er redelijk goed in. Ik merk vaak dat het goed is als ze wat actiefs doen en dat het hun helpt hun gedachten te ordenen. Het project blijft een uitdaging, maar ik ben er echt heel blij mee. Ik word er enthousiast van, vind het erg interessant en vind het leuk om met de mensen bezig te zijn.

Afgelopen weekend hebben we weer erg leuke dingen meegemaakt. Vrijdag hadden we een bruiloft van twee Duitse medevrijwilligers van World Unite. De bruiloft was op een prachtig strand net boven Stone Town. Ze hadden een daladala gehuurd om de gasten naar de locatie te brengen. Die rit was een belevenis op zich. Om bij het strand te komen, moesten we van de verharde weg af over een dirtroad. Al hobbelend en ja, bijna omkiepend en al slippend door modder kwamen we aan op het strand. We hadden zelf ons eten meegebracht en hielden die allemaal krampachtig vast in de daladala.

De sfeer was geweldig: prachtig strand, mooie bijna zonsondergang (laatste deel was achter de wolken) en mooie versierde locatie met fakkels en kaarsen. Op de bruiloft aangekomen raakte ik in gesprek met een Tanzaniaan over het werk in het sober house. Hij vond dat we erg goed werk deden. Nu bleek dat zijn vrouw twee kinderen heeft die beide drugsverslaafd zijn en waarvan de een recent is overleden aan zijn verslaving. De realiteit van de wereld hier kwam hard aan. In de families in zijn omgeving is er altijd wel een die gebruikt. Bijzonder gesprek! Het rare was wel dat die ik de rest van die avond achtervolgd werd door die man.

We hebben heerlijk met z'n allen gegeten, met name de chocolademousse met chocoladesnippers als toetje was bijna goddelijk. Er was ook een dansgroep geregeld voor die avond. Zo leuk om te zien hoe ze met een trommel en af en toe zang een ritmische dans neerzetten. En ja, we hebben zelf ook zo goed mogelijk onze heupen in de strijd gegooid. Man, wat is dat vermoeiend voor mijn buikspieren. Later nog een erg leuke Zuid-Afrikaan ontmoet die op Zanzibar werk zoekt als piloot. En genoten van de prachtige sterrenhemel, waarin we nog drie vallende sterren hebben gezien. Die sterrenhemel is hier zoveel beter zichtbaar en daardoor zo mooi.

Na zo'n prachtige avond gingen we met de taxi rond half 1 voor €2,50 p.p. naar huis. We moesten eerst nog een wandeling maken door de middle of nowhere, waarbij we nog een hele grote krab zagen. Eenmaal in de taxi zaten we tevreden na te praten en ons al te verkneukelen om naar bed te gaan. Aangekomen thuis bleek het zover nog niet te zijn. De poort zat op een extra slot die wij met onze sleutel niet open konden maken. Tja, wat doe je dan? Wij hard onze huisgenoot roepen, hielp niets. Het resulteerde er wel in dat er mannen uit de omgeving kwamen. Ik vond het ietwat schokkend om te merken dat ze allemaal een flinke houten staaf bij zich hadden om eventuele inbrekers te lijf te gaan. We hebben nog even geprobeerd het telefoonnummer van onze huisgenoot te achterhalen, maar op een gegeven moment leek het me beter om maar gewoon over de omheining te klimmen. Met een voetje van Judy zat ik er snel bovenop, alleen zou ik me wel laten zakken terwijl onze hond daar beneden staat te blaffen en te grommen? Toch maar gedaan en ja hoor, ik kon de rest binnen laten. Lau, ik snap dat je niet onder de indruk was van mijn rattenverhaal, maar is dit meer indrukwekkend? Eenmaal voorbij de poort bleek de voordeur ook extra op slot gedaan te zijn. Goed, ik heb even mijn stem gesmeerd door 20 keer de naam van onze huisgenoot te roepen. Toen was hij wakker, daarna nog een paar keer om te vragen of hij de deur open wilde doen. Yes, we waren binnen en konden heerlijk ons hoofd te ruste leggen op ons kussen.

Zondag nog met de twee vrienden van Peter en Peter zelf, de Tanzaniaan die maatschappelijk werk studeert in Duitsland en nu ook voor een paar weken vrijwilliger is in het sober house, met de auto naar het strand gegaan. Wat een droge vrienden heeft hij, erg om ze gelachen. Het was hier erg bewolkt en zowaar fris met zo'n 26 graden, het strand was niet heel geweldig, maar het leuke was wel dat ik zelf hier op Zanzibar gereden heb!:) Ging ook erg goed, behalve die ene keer dat ik de hobbel niet aan zag komen en we er stuiterend overheen gingen... Verder super leuk om die vrijheid te ervaren. En we zijn drie keer aangehouden door de politie. Bij de eerste keer reed een van de vrienden en vroeg de politieman naar de telefoonnummer van de bestuurder; hij wilde wel graag vrienden zijn. Haha! De tweede keer reed ik en heb ik hem vooral nagepraat en mijn rijbewijs laten zien. Bij de derde keer had een van die vrienden zijn veiligheidsgordel niet om. Ik had al wel eerder bij bestuurders van daladala's gezien dat ze die vaak omdoen voor er een controlepost komt. Dit wordt toch wel gezien als een 'offence' aan de staat. We kwamen er niet onderuit om hier wat corruptiegeld te betalen. Leuke ervaringen weer!

Het verhaal is inmiddels erg lang en nog kan ik van alles bedenken wat ik zou willen vertellen. Hieronder nog een paar korte dingen:
- Het weekend voor kerst zijn we met een huisgenoot een weekend naar Paje geweest. We verbleven in een mooie banda op het strand. Wanneer je 's ochtends uit bed stapt, stap je gelijk in het zand dat zo zacht en fijn is als meel. En de hele omgeving van het strand was prachtig en ontspannen. We hebben twee leuke Afrikanen ontmoet, namelijk een Tanzaniaan en een halve Ugandees en halve Zuid-Afrikaan. De laatste stelde zich voor als Idi en zijn familienaam Amin. Hij bleef bij hoog en laag volhouden dat hij familie is van de oud-dictator...geen idee of het echt zo is. We zijn de volgende ochtend in alle vroegte uit ons bed gegaan en hebben een prachtige zonsopgang gezien. Hetzelfde weekend zijn we met een traditionele dhow/vissersboot gaan snorkelen met Mr. Snorkeler, erg leuk en vredig omdat je alleen gebruik maakt van een zeil. Dezelfde man nodigde ons uit om de volgende dag bij hem thuis langs te komen. We kwamen erachter dat hij getrouwd is met een Zweedse. Ze hebben elkaar 11 jaar geleden op Zanzibar ontmoet en zijn sindsdien gelukkig samen. We hebben veel gepraat over hoe ze nu samen leven en hoe ze omgaan met de cultuurverschillen, echt een sprookjesverhaal.
- Op eerste kerstdag zijn we uit eten geweest met de twee vrienden van Peter en Peter zelf. Op de terugweg van Stone Town naar huis hebben we een kat doodgereden. De gedachte aan Flappie kwam al naar boven. We hebben hem maar niet meegenomen om op tweede kerstdag als feestmaal op te eten.
- Judy had een keer leuk contact met een locale Tanzaniaan. Nu dacht ze ook een keer haar telefoonnummer te geven. Sindsdien wordt ze elke avond welterusten gewenst.
- Ik word hier meerdere malen per dag herinnerd aan het WK voetbal in Zuid-Afrika. Veel Tanzanianen hebben de baan van SRV-man op zich genomen en rijden op de fiets langs met bafflo-brood (typisch Zanzibarbrood), hele vissen of mini-visjes. Ze kondigen zichzelf aan met een knijptoeter die precies hetzelfde klinkt als de vuvuzela's van twee jaar geleden.

Ik ben heel benieuwd hoe het met jullie gaat en hoe het in Nederland is. En super leuk om jullie reacties te lezen!